Często, gdy znajdujesz się w trudnych relacjach z szefem, ze współpracownikiem, klientem lub kimś z rodziny zadajesz pytanie, jak sobie „z nim” poradzić. Bardzo trudno jest udzielić na to pytanie odpowiedzi na blogu, ale postanowiłam spisać dla Ciebie kilka ważniejszych kwestii, które mogą pomóc Ci w ustaleniu dalszego planu działania.

Poniższa lista może posłużyć Ci, w każdej sytuacji, w której nie wiesz jak ugryźć dany problem. Pozwoli Ci sprawdzić czy zadbałeś o większość niezbędnych elementów, by po swojej stronie mieć poczucie, że zrobiłeś wszystko co się dało, żeby rozwiązać konstruktywnie problem między Wami.

Jeśli oczekujesz gotowej recepty – rozczarujesz się, takie nie istnieją. Niestety musisz wszystko to, co poniżej, samodzielnie dostosować do Twojej sytuacji i podjąć odpowiedzialność za swoje działanie. Jeśli jednak większość z tego zastosujesz jestem pewna, że znacznie przybliży Cię to do poradzenia sobie z „potwornymi” sytuacjami, jakie Cię spotykają.

1. Celowo napisałam „w trudnych relacjach z szefem” a nie „w relacjach z trudnym szefem”

Podstawowy błąd jaki popełniamy w relacjach z innymi ludźmi to, to że nadajemy im etykiety, oceniamy nie ich zachowanie, ale ich cechy charakteru. To pułapka, która jest problematyczna dla nas nie tylko dlatego, że możemy się mylić. Ważniejsze jest to, że jeśli „ktoś jest, jaki jest” (czyli takim, jakim go określamy), to przecież nie ma co myśleć o tym, że cokolwiek może się zmienić.

Jeśli zakładasz, że ludzie (a więc i my) się nie zmieniają, to zostanie jak było – dotychczas nie radziłeś sobie „z potworami” i w przyszłości radzić sobie też nie będziesz.

Wskazówka praktyczna 1:

Żeby przełamać tę pułapkę w myśleniu – poeksperymentuj.

Wybierz na początek jedną osobę. Załóż na początku np. przez jeden miesiąc, że nie jest to „trudny klient, współpracownik, szef”. Znajdź elementy, które sprawiają, że ta relacja między Wami jest trudna dla Ciebie.

Zastanów się co dla Ciebie jest trudnego w kontakcie z tą osobą? Spróbuj zmienić swoje zachowanie – np. jeśli zawsze milczałeś wyraź grzecznie swoją szczerą opinię na temat zachowania, które obserwujesz, jeśli przeważnie próbowałeś go przegadać, posłuchaj go. Poobserwuj czy i w jaki sposób zmienia się reakcja drugiej strony.

2. Uświadom sobie w jakiej roli wchodzisz w trudną relację

Prostą teorią, jaką możesz się posłużyć do zdania sobie z tego sprawy może być uproszczenie analizy transakcyjnej, jaką znajdziesz na blogu.

W skrócie – jeśli wchodzisz w relację w nieoptymalnych wersjach, nic dziwnego, że Wasza relacja jest daleka od pożądanej przez Ciebie.

Jeśli chcesz wymagać od innych, musisz postarać się, żeby jak najczęściej być dojrzałym dorosłym.

Jego przeciwieństwem są sytuacje, w której zachowujesz się jak:

– wycofane dziecko – milczysz, przytakujesz, mimo że się nie zgadzasz

– dziecko zbuntowane – odpowiadasz agresywnie, prezentujesz postawę „nie, bo nie”, obgadujesz za plecami, manipulujesz drugą stroną

Wskazówka praktyczna 2:

Zastanów się jaką rolę przyjmowałeś dotychczas w relacji z drugą stroną. Czy wyraziłeś swoją opinię na temat zachowania tej osobie? Czego od niej oczekujesz? Czy jej to powiedziałeś? W jaki sposób przekazywałeś jej wcześniej swoją opinię i oczekiwania? Czy oczekiwałeś, że osoba pozna Twoje oczekiwania bez słów (telepatycznie, czytając w myślach – przypomnę, że nie ma na razie takiej opcji ;))?

3. Sprawdź i rozbuduj swoją siłę psychiczną i fizyczną do mierzenia się z trudnościami

Żeby mierzyć się z trudnymi sytuacjami musisz mieć na to siłę. Ta moc jest wypadkową wielu czynników, cztery główne, które chciałabym Ci przypomnieć to:

1. Świadomość swoich kompetencji, mocnych stron i wartości
2. Utrzymywanie dobrego zdrowia i rozwijania umiejętności radzenia sobie ze stresem
3. Zapewnienie sobie wsparcia współpracowników i bliskich
4. Rozliczenie przeszłości z tego, co może rzutować na dzisiejsze funkcjonowanie

Wskazówka praktyczna 3

Nawet jeśli nie szukasz obecnie pracy przygotuj swoje CV. Spisz wszystko co umiesz, szkoły, kursy, które skończyłeś. Wypisz co robiłeś w poprzednich miejscach pracy, co umiesz robić. Możesz zrobić to w Wordzie, możesz w notesie, chodzi o to, żeby w miarę na bieżąco dopisywać swoje doświadczenia. Ładuj faktami swoją moc.

Znajdź specjalistów z różnych dziedzin, którzy mogą Cię wspierać w słabszych chwilach.

4. Ucz się coraz bardziej pełniej wyrażać siebie i konstruktywnie komunikować z innymi

Przede wszystkim ćwicz się w byciu asertywnym, w wyrażaniu siebie w sposób konkretny, ale nieraniący innych. Dowiedz się więcej o sobie. Co jest dla Ciebie ważne? Jakie wartości były dotychczas łamane w Waszej relacji? Które z nich „chcesz z powrotem”?  Jakie całkiem nowe do Waszej relacji, chciałbyś wprowadzić? Jak możesz to zrobić właśnie w relacji z tą osobą?

Naucz się udzielać w sposób konstruktywny informacji zwrotnej. To podstawowa umiejętność dojrzałego dorosłego człowieka.

Wskazówka praktyczna 4

Zapoznaj się np. z komunikatem ja. Zamiast myśleć i mówić do kogoś „Głupi jesteś”, „Wredny jesteś” poćwicz komunikat, w którym dajesz drugiej stronie wszystkie 4 informacje niezbędne do tego by zmienił on swoje zachowanie:

1 Opisz swoje odczucia,

2 Opisz konkretne zachowania, które „Ci się nie podobało”,

3 Pokaż jakie konsekwencje to zachowanie przyniosło,

4 powiedz grzecznie czego oczekujesz od tej osoby w przyszłości.

Np. Wkurzyłem się, że przekazałeś moje dane w tej ankiecie, obawiam się, że dane zostaną wykorzystane przez nich do wywierania na mnie nacisku przy następnym kontakcie. Chciałbym, żebyś w przyszłości pytał mnie czy chcę udostępnić te dane, bo chcę mieć na to wpływ.

Udzielając informacji zwrotnej:

Pamiętaj o tym, by mówić w swoim imieniu, o swoich emocjach.

Świadomie zmień „wkurzasz mnie”, na „wkurzam się, kiedy…”.

Opisuj jak najbardziej konkretnie zachowanie, co do którego chcesz udzielić informacji zwrotnej.

5. Świadomie przekieruj uwagę z negatywnych na pozytywne aspekty sytuacji

Użalanie się nad swoim ciężkim losem, może Ci coś oczywiście dać, ale do tej pory, jak rozumiem, nie przyniosło oczekiwanych przez Ciebie zmian, dlatego dla odmiany zanotuj co pozytywnego, dobrego robi ta osoba. Nazwij to i powiedz drugiej stronie. Nie rozpuścisz jej, ani nie dasz legitymacji do „złych zachowań”. Pokazaniem choć kilku konkretnych zachowań (komunikatem Ja) zwiększysz prawdopodobieństwo, że te konstruktywne, „dobre zachowania” osoba powtórzy w przyszłości.

Wskazówka praktyczna 5

Uważaj na efekt samospełniającej się przepowiedni. Jeśli będziesz za każdym razem zakładał, że osoba zachowa się w sposób agresywny lub że nie uda się Ci zrobić nawet kroku do przodu – Twoje nastawienie może wpłynąć na to, co się wydarzy i doprowadzić do tego, że właśnie na tym się skończy. Skup się na tym, by zdefiniować jakiej zmiany chcesz w tej relacji i w swoich umiejętnościach radzenia sobie z nią.

6. Uzbrój się w cierpliwość przy wprowadzaniu zmian

Próbuj do skutku. Nawet jeśli skutkiem będzie podjęcie decyzji o zakończeniu relacji. Upewnij się, że ze swojej strony zrobiłeś wszystko, by w konstruktywny sposób spróbować rozwiązać problematyczne kwestie między Wami, zmienić swoje zachowanie i dać szansę drugiej stronie.

Wskazówka praktyczna 6

Działaj zgodnie z zasadami Kaizen – zmiany wprowadzaj krok po kroku. Pierwsze z nich, będą trochę nienaturalne, mogą budzić zdziwienie. Bądź na to gotowy, nie przejmuj się. Możesz o tym drugą stronę wprost uprzedzić.

Nie oczekuj zmiany od innych. Przede wszystkim skoncentruj się na sobie – zmianie swojego nastawienia i swojego zachowania. To czy druga strona zmieni swoje zachowanie w odpowiedzi na poczyniony przez Ciebie wysiłek zależy tylko od niej.

Poniesie również konsekwencje braku zmiany swojego zachowania. Na początku przetestuj nowe umiejętności i postawy na mniej emocjonujących sytuacjach, relacjach.

7. Sprawdź czy masz kontrolę nad sytuacją

Pamiętaj, że nie nad każdą sytuacją masz kontrolę. Łap się każdej iskierki, która wskazuje, na to, że rezultat zależy od Ciebie. Ale stawiaj granice poświęcania się i wkładania wysiłku w relacje, które dawno, przestały Cię satysfakcjonować. Szukaj miejsc, w których nie jesteś samotnym wilkiem, jedynym walczącym o zmianę.

Sprawdź tylko, czy da się coś zrobić z tą sytuacją na innym poziomie. Często trudne sytuacje są wypadkową wielu innych złożonych relacji, połączonych zdarzeń, utrwalanych przez lata nawyków i trudno modyfikowalnych przekonań o świecie i innych ludziach.

Gdy pracuję nad zmianą postaw w całej firmie, to żeby dokonać zmiany muszę wraz z menedżerami i pracownikami wziąć pod uwagę dynamikę złożonych systemów różnych naczyń powiązanych. Zmianę projektujemy i wdrażamy i na poziomie konkretnych osób, specyficznych momentów w rozwoju osobistym, w jakim się spotykamy, i w kontekście ich ról i odpowiedzialności w organizacji oraz standardów relacji, które chcemy wprowadzić w zespole. Czasem, żeby zmienić postawę jednej osoby musimy wspólnie poruszyć cały zespół, zmodyfikować sposób rekrutacji, wdrażania, oceniania, wymogów jakie stawiamy w stosunku do menedżerów i pracowników, itd.

Wskazówka praktyczna 7

Działaj zespołowo, upewniaj się czy to, co widzisz jest prawdziwe, czy potwierdzają to inni, sprawni i etyczni ludzie, których masz wokół siebie. Jeśli sytuacja obija się niezwykle dużym piętnem na Tobie – czujesz, że jesteś w swoich oczach coraz słabszy – masz poczucie, że nic nie umiesz i tracisz zdrowie przerwij tę sytuację. Jeśli trafiłeś na psychopatę – priorytetem jest to, żebyś chronił siebie i swoich bliskich/współpracowników/firmę.

*/*

Stawiasz na swój rozwój i nie boisz się trudnych pytań do samego siebie – zapraszam różnież do lektury mojego nowego poradnika „Psychologiczny GPS. Jak zadbać o siebie, stawiać zdrowe granice i tworzyć budujące relacje”.