Niewidoczny, wewnętrzny mechanizm ściągania za nogawki w dół

Od początku mojej pracy zawodowej miałam styczność z tysiącami ludzi, którzy stali przed różnymi wyzwaniami w swoim zawodowym i osobistym rozwoju.

Wielu z nich, wspartych narzędziami z psychologii i wiedzą z zarządzania osiągało i nadal osiąga świetne rezultaty. Nie przychodzi to może im samym łatwo, ale z boku wygląda to tak, że robią coraz więcej, zajmują się coraz bardziej złożonymi sprawami, a osiągają przy tym coraz większą sprawność i… wewnętrzny spokój.

Niestety takie rezultaty są poza zasięgiem wielu innych osób. Nie są oni w stanie skorzystać z tych narzędzi wsparcia rozwoju. Nie „pomagają im” ani szkolenia, ani warsztaty. Nie są w stanie przełożyć ich na zwiększenie sprawności i komfortu w pracy oraz w życiu prywatnym. Działają jak na niewidocznym łańcuchu, który ściąga ich za każdym razem w to samo miejsce.

Dzieje się tak i u osób nieasertywnych, i u bardzo agresywnych, niezależnie też od tego, jakie stanowisko piastują, w jakiej branży pracują, czy też od tego jaką rolę pełnią w rodzinie. Są coraz bardziej sfrustrowani, żyją w ciągłym napięciu a ich działania przynoszą coraz więcej cierpienia im samym i ich otoczeniu.

Recepta na udane życie

Człowiek to wbrew pozorom prosta istota. Żeby sobie nie komplikować życia, wykształcić w sobie optymalne poczucie własnej wartości, stosunek do siebie i innych i uniknąć wszelkich zaburzeń myślenia i zachowania, trzeba mieć zaspokojone 5 podstawowych potrzeb emocjonalnych.

To zaspokojenie powinno nastąpić w dzieciństwie, dlatego tak ważny jest ten okres naszego funkcjonowania i role naszych bliskich z tego okresu. W dorosłym życiu też tego potrzebujemy.

Zawieście zatem na lodówce checklistę i działajcie (w zespole, w rodzinie) zgodnie z nią każdego dnia – szczególnie jeśli wychowujecie też dzieci.

#1 Potrzeba bezpiecznego przywiązania do innych

Chodzi o to, że żeby prowadzić zdrowe, dojrzałe i pełne spełnienia życie musisz mieć w sobie poczucie bezpieczeństwa, poczucie, że w razie „W” masz na kim polegać. To też posiadanie wrażenia, że ludzie się o Ciebie troszczą i akceptują Ciebie takim, jakim jesteś.

Osoby, które nie mają zaspokojonej tej potrzeby:

– mają wieczne poczucie odrzucenia

– mają trudność w budowaniu stabilnych więzi

– są nieufni i obawiają się skrzywdzenia

– nie mają zaspokojonych potrzeb emocjonalnych (brak im ciepła, pozytywnych uczuć, zrozumienia, dzielenia się swoimi odczuciami, nie mają poczucia ochrony ich przez inne osoby)

– mają poczucie, że są gorsi

– są uczuleni na krytykę

– wycofują się z grup, mają poczucie inności

# 2 Potrzeba autonomii, kompetencji i tożsamości

Żeby działać w dorosłym życiu sprawnie, żeby radzić sobie z pracą i zadaniami w życiu prywatnym. Musisz mieć poczucie własnej skuteczności, wierzyć swoim słowom – że jak podejmujesz decyzję o zrobieniu czegoś, to że będziesz w stanie doprowadzić to do końca. Potrzebujesz mieć poczucie niezależności i zadowolenia z tego, co zrobiłeś dotychczas.

Osoby, które nie mają zaspokojonej tej potrzeby:

– maja poczucie, że sobie z niczym nie poradzą,

– są podatni na zranienie

– są nadmienię zaangażowani w relację z innymi ważnymi osobami

– ciągle obawia się porażki

 # 3 Potrzeba wolności wyrażania prawdziwych potrzeb i emocji

Musisz mieć w dorosłym życiu poczucie, że w większości Twoich relacji w pracy i domu możesz wyrazić siebie. I że Twoje potrzeby są równie (nie mniej, nie bardziej) ważne jak potrzeby innych.

Osoby, które nie mają zaspokojonej tej potrzeby:

– nadmiernie podporządkowują się innym

– cały czas poświęcają się innym, zaniedbując swoje potrzeby

– nieustannie u innych poszukują uznania i akceptacji

– mają ogromne pokłady nieuświadomionego i nierozładowanego gniewu

 # 4 Potrzeba spontaniczności i zabawy

Żaden człowiek nie może funkcjonować jak maszyna. W dorosłym życiu także musisz mieć możliwość impulsywnego, radosnego zachowania (i w pracy i w domu). Potrzebujesz odpoczynku i zabawy. Potrzebujesz też wyrażać złość czy irytację – to są normalne ludzkie emocje. Nie da się na dłuższą metę zagłuszyć także tej potrzeby.

Osoby, które nie mają zaspokojonej tej potrzeby:

– są nadmiernie czujne i zahamowane w działaniu

– są pesymistyczne i bije od nich negatywizm

– tłumią gniew, ale i pozytywne emocje

– nadmiernie koncentrują się na tym, by zachowywać się w sposób racjonalny

– chronicznie się zamartwiają

– cały czas narzekają

– są niezdecydowane

– mają nadmierne wymagania wobec siebie lub innych

– są nadmiernie krytyczne i bezwzględnie surowi (działają cały czas w trybie nadmiernie krytycznego rodzica)

# 5 Potrzeba posiadania realistycznych granic i samokontroli

Potrzebujesz wewnętrznego poczucia stabilizacji. Wiedzieć gdzie się kończą a gdzie zaczynają Twoje prawa i Twoja odpowiedzialność. Musisz mieć możliwość decydowania o swoich celach i mieć umiejętność ich realizowania.

Osoby, które nie mają zaspokojonej tej potrzeby:

– mają problemy z braniem na siebie i egzekwowaniem od innych ich odpowiedzialności

– mają problem z wyznaczaniem i realizowaniem celów

– zachowują się w sposób roszczeniowy

– mają nieadekwatne poczucie własnej wartości (uważają że są lepsze niż inni)

– mają trudności z kontrolowaniem się

– mają trudności z samodyscypliną

Wsparcie w zmianie

Jest tak, że żeby osiągnąć optymalne funkcjonowanie w dorosłym życiu musisz zaspokoić te swoje potrzeby.

Ważne – nie ma różnicy czy jesteś facetem czy kobietą, te potrzeby muszą być zaspokojone, żeby nie wykształcić w sobie sposobu funkcjonowania, który jest dla Ciebie i dla Twojego otoczenia męczący i nie pozwala Wam na wykorzystanie pełni potencjału.

W zależności od stopnia niezaspokojenia tych potrzeb możesz szybko zniwelować braki – m.in. przez to, że je sobie uświadomisz i zaczniesz je zaspokajać budując lepsze relacje i nabywając umiejętności np. z obszaru asertywności, Możesz też potrzebować trwającego dłużej, dodatkowego wsparcia zewnętrznego w postaci np. dobrego psychoterapeuty pracującego w nurcie terapii schematów.

Źródło inspiracji: Young, Klosko (2012) Program zmiany sposobu życia. Uwalnianie się z pułapek psychologicznych. Warszawa IPZ

Podoba Ci się ten wpis? Przeczytaj także: Z czego nie wyrastamy w pracy – link tutaj

Chciałbyś dostawać informację o podobnych bezpośrednio na Twoją skrzynkę? Zapisz się na newsletter 🙂

Lubisz czytać? Stawiasz na swój rozwój i nie boisz się trudnych pytań do samego siebie – zapraszam różnież do lektury mojego nowego poradnika „Psychologiczny GPS. Jak zadbać o siebie, stawiać zdrowe granice i tworzyć budujące relacje”.